[00:00] Noortje:

Ja, nou ja, dat is dan weer eerst een vraag van tevoren van, welk verhaal wil je vertellen en hoe wil je het medium inzetten? Kijk, visuals kunnen ook zijn: jongens, ik heb een videootje gemaakt, iedereen krijgt bij binnenkomst een link, ik noem maar wat, en die moeten ze aanzetten, en voor hun neus houden. Ik noem maar iets geks. Weet je? Zo kan je video ook inzetten. Het hoeft niet per se heel de tijd dat scherm te zijn. Ik vind, ja, ik vind het platte scherm soms ook gewoon irritant in de weg zitten. Want als er niks op geprojecteerd is dan moet je nog steeds bedenken: okee, dan hangt er dus een wit, groot, ding in je ruimte.

[00:40] TUNE

Hey!

Ik ben Vincent de Raad en ik ben Melanie Esther en wij zijn 'The Live Coaches.' Wij coachen artiesten in het vertalen van hun unieke verhaal naar een live ervaring op het podium.

In onze podcast gaan wij in gesprek met experts van voor en achter de schermen uit de live muziekindustrie. We praten over alle verschillende onderdelen van live. In elke aflevering staat een ander element centraal. Van performance tot visuals en van styling tot licht, alles komt aan bod.

We bieden je nieuwe kennis, inzichten en meteen toepasbare tips om van jouw optreden een ervaring te maken!

Check onze insta @thelivecoaches voor foto’s en video’s van alle voorbeelden die voorbijkomen.

Ready? Let’s go!

[01:38] Vincent:

Leuk dat je luistert naar The Live Coaches. Dé podcast voor artiesten die van hun optreden een ervaring willen maken. Dit is de achtste van tien afleveringen van dit eerste seizoen en deze keer hebben we het over Visuals.

Dat doen we met niemand minder dan visual artist en video jockey: Noralie.

Ze maakte al visuals voor artiesten als Eefje de Visser, Willem de Bruin, Pitou en Ronnie Flex. En daarnaast stond ze als video jockey op onder andere Lowlands, Boothstock, en Vunzige Deuntjes.

In de afgelopen jaren in ze zich steeds meer gaan focussen op concerten en theaterproducties. Zo is ze de vaste videokunstenaar voor de klassieke programmering in Tivoli Vredenburg, in samenwerking met de AVRO TROS, en werkte ze in 2019 nauw samen met onze gast uit de aflevering over concepting: Toon Rooijmans. Samen werkten ze aan de liveshows van onder andere The Opposites, The Color Grey, en Phuture Noize.

Kortom Noortje is een expert in de verschillende manieren waarop je dit vaak technische, soms abstracte en altijd krachtige medium als artiest kunt gebruiken om je liveshow een nog rijkere ervaring te maken voor je publiek.

In ons gesprek vol toffe voorbeelden en praktische tips, gaan we uitbreid in op vragen als: op wat voor verschillende manieren kun je video eigenlijk gebruiken in je liveshow? Waar moet je allemaal rekening mee houden als je visuals bij je show wil? En wat kun je met video doen als je weinig budget hebt of optreedt in een kleine kroeg?

Antwoord op dat alles en nog veel meer in deze super leerzame aflevering, dus blijf luisteren en heel veel luisterplezier.

[03:23] Melanie Esther:

Noralie hebben wij gevonden doordat we googelden op de termen ‘visuals’ ‘artiesten’. Als vierde hit kwam een artikel van 3fm, waar beschreven stond, “tegenwoordig is een concert veel meer dan alleen maar staan en luisteren naar je favoriete muziek. Concerten zijn steeds vaker een audiovisuele ervaring waarbij muziek wordt ondersteund met licht en video. Dat is waar Noralie in beeld komt.” Voor ons was het snel duidelijk: haar willen we spreken. Ze was zelf super enthousiast om haar ervaringen te delen en dat hoor je zeker terug in de aflevering, dus heel veel plezier met luisteren.

[03:58] Vincent:

Noralie, welkom bij The Live Coaches.

[04:04] Melanie Esther:

Welkom.

[04:05] Noortje:

Dankje.

[04:06] Vincent:

Om te beginnen, als jij het nu vertelt, ons publiek bestaat uit muzikanten, artiesten, als je dat aan hen zou uitleggen, wat doe jij dan precies? Wat houdt jouw werk in? Wat is jouw rol?

[04:19] Noortje:

Ja, goede vraag. Ja, het is natuurlijk vaak best wel abstract voor de artiesten die op het podium staan wat ik doe. Ik ben een soort grijze muis die zich met een verbleekt gezicht achter het scherm in de front of house bevindt. Maar ja, een VJ, of visueel artiest, de grootste rol is eigenlijk om de muziek te ondersteunen of te enhancen zegmaar, te… sappiger te maken, of een andere draai eraan te geven door middel van beeld. Je voegt eigenlijk een extra zintuig toe aan de muziek.

Dus eigenlijk een reden waarom je misschien zelfs wel naar een liveshow wilt gaan en niet thuis een CD’tje afspeelt, maar, ja, je deelt mee aan een live sensorische ervaring en daarvan neem ik het visuele gedeelte op me. En vaak in samenwerking natuurlijk met een heel team, maar een VJ, die richt zich dan vooral op de video, op het videoaspect daarvan, “VJ” is ook een afkorting van “Video Jockey”, ik noem mezelf ook “beeld mixer”, maar dat is mijn taak. Dus: de muziek versterken door een visueel element. Om het even heel basaal te zeggen.

[05:37] Vincent:

Dus jij probeert echt iets toe te voegen? Jij probeert echt die muziek nog meer ‘meaning’ te geven als het ware, meer betekenis te geven dan die al op zichzelf heeft.

[05:46] Noortje:

Ja, exact. Ja, dus vaak heeft de muziek al een verhaal, en dat wordt natuurlijk soms in tekst, soms auditief, overgebracht. Maar ja, met beeld kan je dat verhaal extra versterken, of misschien zelfs een context geven en misschien, om even een heel simpel voorbeeld te noemen, gaat een verhaal wel over een periode in iemands leven waar die in zen pubertijd bijvoorbeeld erachter kwam dat ie van paarden hield. Ik noem maar even wat. En als VJ kan je dan een context neerzetten waarin die artiest dat verhaal vertelt. Dus misschien was ie wel ergens in een slaapkamer, ik noem maar wat, maar met video kan je ook hele gekke dingen doen, zoals in iemands hoofd kijken en dat visualiseren. Dus inderdaad, je voegt eigenlijk iets toe, of versterkt de muziek, met een beeldverhaal.

[06:46] Vincent:

Misschien loop ik nu vooruit op waar we zo dadelijk naartoe gaan al, maar… als ik dat goed begrijp is het eigenlijk – geeft het je nog veel meer controle dan met fysiek set design, of fysiek podium, in welke context een artiest zen verhaal vertelt.

[07:01] Noortje:

Ja precies, met een video leg je een laag over de realiteit heen – zo benader ik het vaak – kijk, een decor is: “what you see is what you get”. Het is fysiek he? Dus al zou ik een pilaar op het podium zetten, dan kan ik met video van die pilaar een rots maken, maar het andere moment wordt het een boom. He, om het maar zo even te zeggen. Dus het is eigenlijk een soort van augmentatie of augmented reality, wat je kan doen met video. Het beweegt natuurlijk ook, je kan het benaderen als licht. Je kan met oriëntatie spelen van mensen. Dus als je bijvoorbeeld animaties afspeelt die in één richting voorbij je hoofd ‘wooshen’ dan kan je het gevoel krijgen dat je als publiek een soort van er ingezogen wordt. Dus dat is het toffe van video, het beweegt. Dus je kan spelen met verandering en movement.

[07:54] Vincent:

En ook diepte dan dus.

[07:56] Noortje:

Precies. Ja, diepte. Ik ben wel eens bij een concert geweest van Flying Lotus en hij stond achter een soort gaasdoek waar visuals op geprojecteerd werden. En af en toe ging het licht achter hem aan zodat je hem zelf zag. Maar de visuals die waren heel erg, ja, die gaven heel veel diepte en heel veel beweging. Dus op een gegeven moment werd ik letterlijk echt duizelig en werd ik misselijk. Dus je kan echt ook een fysieke reactie teweegbrengen met gebruik van video.

[08:30] Vincent:

Voordat we verder gaan, is het misschien goed om een soort definitie te geven. Melanie Esther en ik hadden net al een beetje een gesprek van okee, waar begint het en waar houdt het op? Weet je wel? Van, wanneer wordt het echt set design? Wat zijn eigenlijk visuals? Wat kan het allemaal bevatten? Heb jij een soort van zelf een definitie van video’s, of zou je dat voor ons een beetje zo… Wat is het hokje waar we in denken als het ware? Als ik het even in een hokje stop.

[08:55] Noortje:

Ja, goede vraag. Definitie van video of van visuals… Ja, goed, ja, definities ergens aan geven, er zitten altijd grijze gebieden natuurlijk aan. Maar als ik het heb over visuals dan zie ik denk ik snel al bewegende animaties of bewegende video voor me die je gebruikt om het verhaal van de muziek te vertellen of te versterken. Maar die kunnen natuurlijk wel zo breed gaan – van alleen maar lichtvlakken, he? Dus misschien maak je wel alleen maar gebruik van licht waarvan mensen, ja, achteraf misschien zullen zeggen: oh, wat een toffe lampen gebruikten ze daar. He? Dus dan wordt het misschien meer licht, maar dat zou ik dan ook visuals noemen omdat ik het maak met het medium video en niet met het medium licht. Dus daar begint het denk ik voor mij. Tot, ja, totdat je een hele film afspeelt, dat zijn ook visuals. Dus het gebruik van het medium video in een liveshow, is visuals.

[09:57] Vincent:

Okee, nu hebben we al een beetje een beeld van, nou, wat een beetje jouw rol is en wat visuals eigenlijk zijn. Dan wil ik nu eigenlijk wel door naar wat je daar dan mee kunt. Wat de rol is van visuals. Wij hadden jou een mail gestuurd of jij misschien prompts had of dingen om het over te hebben die interessant zouden zijn voor in de aflevering, en een van die dingen was: de drie rollen van video: dragen, illustreren, of context maken. En daarin twee opties: namelijk de artiest en decor als losse elementen zien, of de performer deel uit te laten maken van het decor. Zou je daarover kunnen vertellen. Wat zijn die drie rollen en die twee opties?

[10:40] Noortje:

Zeker. Ja, dus de drie rollen van video, even kijken, je begon met de drager he? Als video de rol van drager heeft, dan heb je het eigenlijk over film. Dus dan is het echt: het medium video is de drager van het onderwerp. Dus bijvoorbeeld film, maar je kan het ook in een liveshow implementeren. Waarbij je dus niet de live artiest laat zien met video erachter, maar dat je bijvoorbeeld in een intro de live artiest op een scherm ziet zingen bijvoorbeeld. Dat dat de intro is van, ja, van de liveshow.

Zo had bijvoorbeeld Gorillaz, die heeft een volledige hologramshow een keer gemaakt, waarin zij dus als livemuzikanten helemaal niet te zien waren, maar, ja, je ging daar letterlijk naar hologrammen kijken. Dus dat is zegmaar de eerste manier hoe je video in kunt zetten. Dus echt als eigen drager die op zichzelf staat als medium, en daar dus niks voor of achter plaatst maar dat is de leider.

Dan heb je nog het illustreren met video. En daarmee bedoel ik eigenlijk, om maar even heel plat te zeggen: je hebt een artiest, die vertelt een verhaal, en dat verhaal wat die vertelt wordt letterlijk achter de artiest geprojecteerd. Dus het is alsof je een prentenboek bekijkt waarin de tekst geschreven staat en er wordt beeld geprojecteerd. Nou, ik denk dat als je een beetje op een juiste manier daarmee omgaat, ga je het niet letterlijk vertellen, tenzij dat natuurlijk je, ja, een keuze, het kan een interessante keuze zijn, maar dan ga je dus proberen om de gaten te vinden, ja, waar je iets kan toevoegen of juist kan weglaten of kan suggereren. Dus dat is de tweede manier om visuals in te zetten.

En de derde manier is context. En dan heb ik het inderdaad meer over set design. Dus eigenlijk het, ja, wat ik net al even aangaf, het landschap creëren waarin de live artiest zijn verhaal doet. Ja, ik noem het verhaal, maar ik heb het natuurlijk over de hele liveshow. Nou ja, en dat kan naar mijn idee ook op twee manieren. Dus je kan een landschap neerzetten en de liveartiest als poppetje daarin laten bewegen. Maar je kan ook het poppetje deel van het landschap laten maken.

Ik had een voorbeeld bijgesloten van een liveconcert van U2. En dat set design is ontworpen door Es Devlin. Dat is echt een held van mij.

[13:20] Vincent:

Al vaker teruggekomen in deze serie.

[13:23] Noortje:

Oh ja? Ja.

[13:24] Vincent:

Ja, zeker, ja.

[13:26] Noortje:

Maar, daarin zette zij U2 ook eigenlijk achter een scherm met visuals, en steeds waar het zwart te zien was werd de band zichtbaar. Dus zij verdwenen daarmee eigenlijk in de visuals. Dat bedoel ik eigenlijk met de twee opties van een context maken. Dus het is: of je zet het poppetje als los element in een omgeving, óf je verwerkt het poppetje daarin. Dus het poppetje wórdt het landschap.

En je zag ook heel vaak bij, het was een beetje zo rond 2015 heel erg in om van die dance-mappings te maken. Dat is eigenlijk dat, ja, Beyoncé heeft daar wel een voorbeeld van op Coachella. En daar dansen ze, ja, met een soort van army van zichzelf, en dan duwde ze blokken weg, weet je? Dat is ook een voorbeeld van een context maken die meer immersive is voor de artiest zelf.

[14:20] Vincent:

Ja, dat heb ik inderdaad ook gezien. In een show van Stromae zat het ook in.

[14:25] Noortje:

Precies, ja.

[14:26] Vincent:

Een leger achter hem. Stond ook in de show van Tyler the Creator, zat dat. Twee jaar geleden.

[14:31] Melanie Esther:

Ja, ik moet ook denken aan die guy uit Zweden die het songfestival een keer heeft gewonnen. Die had ook inderdaad met zo’n video, met zo’n poppetje waar die dan steeds naast stond…

(Måns Zelmerlöw die in 2015 voor Zweden meedeed met het nummer “Heroes”.)

[14:39] Noortje:

Ja, precies. En bij het songfestival is ook wel heel interessant, daar spelen ze heel erg met de drie verschillende manieren om video in te zetten. Want jij bent thuis namelijk kijker, dus is video de drager. Maar ja, video kan ook ingezet worden als illustratie he, als je bijvoorbeeld visuals op een groot scherm ziet. Maar ook als context. En zelfs zo dat ze het gebruiken als een soort augmented laag, dus op de video waar je naar aan het kijken bent worden ook weer animaties geprojecteerd – om het maar even zo te noemen – die alleen zichtbaar zijn voor de mensen thuis. Dus ik vind dat ook wel interessant.

[15:20] Melanie Esther:

Ja. Ter voorbereiding keek ik een show van Dua Lipa bij een awardshow – op onze website kun je zien waar ik het nu over heb – En daar zag je inderdaad ook allemaal van die glittertjes in beeld, maar dat zie je natuurlijk niet als je bij die awardshow bent, maar puur… dus er zit ook nog een videolaag over de performance die je ziet. Oh ja, wow, ja.

[15:40] Noortje:

Ja. Dus daarmee gebruik je eigenlijk al die verschillende manieren om video in te zetten door elkaar heen.

[15:46] Vincent:

Heb jij nog een voorbeeld bij dat illustreren? Die rol van illustreren? Die is voor mij nog het vaagste op dit moment.

[15:53] Noortje:

Even kijken hoor. Ja, dat is eigenlijk het meest traditionele voorbeeld. Voor Willem de Bruin hadden we, Man in Nood, zijn album, gaat heel erg over een periode in zijn leven waar die, ja, een onstabiele periode met depressiviteit en onstabiliteit, en in sommige nummers hebben we ook wel letterlijk geïllustreerd wat hij op dat moment aan het zingen was. Dus: “rookwolken in the sky, it’s 9/11” nou ja, en toen zag je ook letterlijk rookwolken. Maar dat moet je natuurlijk niet de hele tijd doen. Alleen het kan wel een soort, ja, het kan je wel even in zijn verhaal brengen door letterlijk te illustreren wat hij op dat moment zegt.

[16:38] Vincent:

Je roept eigenlijk nog meer die associaties op die mensen bij dat woord kunnen hebben.

[16:42] Noortje:

Exact ja. Ja, want je kunt het natuurlijk ook heel anders inzetten door precies het tegenovergestelde te laten zien. Dan ben je alsnog wel aan het illustreren denk ik hoor, alleen dan meer op een slimmere of metaforischere, contrasterende, manier. Ja, maar voor mij is het illustreren dus echt het vertalen van de muziek. En vertalen kan dus ook betekenen: contrast opzoeken van de muziek.

[17:13] Vincent:

Nu ben ik eigenlijk, als ik nu hiernaar luister en ik beeld me even in dat ik een artiest ben en ik ben en ik speel nog een beetje kleine zaaltjes, ik heb niet heel veel middelen, maar ik ben nieuwsgierig naar dit medium. Naar van: kan ik hier iets mee? Ik heb niet zo heel veel geld, maar… Wanneer zou ik hier serieus naar moeten kijken als artiest? Van, wanneer heeft dit? Welke dingen zou dit echt kunnen toevoegen waardoor het voor mij interessant wordt om hierin te investeren als artiest? Wanneer moet je dit willen als artiest?

[17:46] Noortje:

Nou, je moet sowieso eerst – ik vraag bij elke artiest ook eerst: waarom wil je überhaupt visuals? Want heel vaak komen artiesten naar mij en die zeggen, “ik wil visuals”. Dan zeg ik, “okee”, maar dat is bijna alsof je zegt, alsof ik als beeldmaker naar een muzikant ga en zeg, “ik wil muziek”. Het is zó breed, “ik wil video”. Nee. Wat is je verhaal? En dan, als ik weet wat je verhaal is, dán komen we er wel achter of je echt visuals nodig hebt daarvoor. Maar misschien heb je het wel helemaal niet nodig. Dus ik denk dat je als artiest je dat sowieso eerst moet afvragen van: wat voor sfeer wil jij neerzetten? Wat voor…

[18:25] Vincent:

Heb je een voorbeeld van situaties waarin een artiest jou niet nodig heeft?

[18:29] Noortje:

Nou, als jij bijvoorbeeld heel veel verhaal wilt vertellen in jouw muziek, waarin tekst heel erg belangrijk is, en je zegt, ja mensen moeten met mij alleen – het gevoel hebben dat ze met mij alleen in een ruimte staan en puur naar mijn tekst luisteren, ze moeten het verhaal kunnen beleven met hun ogen dicht. Als ze dat zouden zeggen, dan zou ik zeggen: misschien moet je dan geen visuals doen, maar iedereen een masker geven ofzo. Dat zou een voorbeeld kunnen zijn.

Maar ik denk dat – ja, je kan natuurlijk heel snel al visuals inzetten, alleen het is per artiest verschillend hoe aanwezig je de visuals laat zijn. Want als er een artiest naar mij toe komt en die zegt, “ik sta in Ahoy, maar ik wil een super intieme setting”, kijk dan kan video daar een hele goede rol in spelen, samen met licht. Van: hoe ga je toch iets super intiems neerzetten in een hele grote zaal?

Want dan kan je bijvoorbeeld, nou ja, hoe maak je iets intiems in iets enorms? Dat is door bijvoorbeeld alles donker te maken en dan alleen maar een ministrookje achter de persoon iets te laten zien. Of heel close up een oog te laten zien of ga maar superdicht op de huid. Dus dat kan video.

[19:54] Vincent:

Ik zie ook die Adele visuals voor me die zij een keer heeft gebruikt in de Royal Albert Hall volgens mij. Dat haar ogen, dat was ook Es Devlin volgens mij, dat ze alleen maar haar ogen als de visuals hadden. En toen zei Es Devlin dat volgens mij ook: dat haar make up artist toen de set designer was eigenlijk.

[20:13] Noortje:

Oh tof, ja, mooi. Nee precies, dus ja, ik denk dat je altijd wel visuals in kunt zetten voor je show, alleen je moet gewoon kijken wat voor rol het gaat spelen. Of ze, ja, gaan schreeuwen of juist intimiteit moeten opzoeken. Maar soms zeg ik letterlijk wel eens van: ja jongens, volgens mij moeten we niet met video gaan werken maar met licht. Óf we gaan video benaderen als licht.

[20:41] Vincent:

Want dat was ook een beetje bij Willem aan de hand toch? Dat hebben jullie ook bij… Volgens mij had Toon het daarover, dat jullie bij Willem ook, de visuals ook als licht hadden benaderd.

[20:50] Noortje:

Ja, we hebben het op twee manieren ingezet. Soms hebben we echt alleen maar video gebruikt om gewoon een knalrood scherm te maken. Maar andere keren gebruikten we het wel om filmbeelden op af te spelen. Dus daar hadden we eigenlijk een mix.

[21:05] Vincent:

Ja. Bij Apocalypse zie ik nu meteen voor me, dat filmpje. Dat is, voor de luisteraars thuis, in de shownotes. Daar zal het bij staan. Dan zie je goed wat ze bedoelen. Volgens mij donderwolken als visuals.

[21:17] Noortje:

Klopt ja.

[21:18] Vincent:

Is dat dan ook een voorbeeld van illustreren, die donderwolken, die bliksem? Of is dat context?

[21:21] Noortje:

Ik zou willen zeggen dat dat eerder context is, ja. Omdat je, je ziet, je ziet Willem daarvoor en je maakt eigenlijk een omgeving voor hem. Maar daar wordt ook weer die video door elkaar gebruikt he, want een moment later zie je hem bijvoorbeeld schreeuwen en een soort woede-uitbarstingen hebben, en dat is wel heel erg weer het illustreren van wat ie in de tekst vertelt.

[21:49] Melanie Esther:

Dus je kan inderdaad al die verschillende vormen, het kan per song, of misschien zelfs per moment verschillen welke functie video heeft?

[21:56] Noortje:

Ja, klopt. En daarmee kan je, als je een beetje weet hoe je video dus kan gebruiken, kan je dat ook heel mooi als een soort ingrediënten van de grote maaltijd inzetten. Ook om een spanningsboog te creëren. He, dus je kan zo’n opbouw maken. Misschien hebben de mensen wel het eerste half uur van je show niet eens door dat er een projectie is, omdat het alleen maar wordt ingezet als licht. Maar dan onthult het in een keer dat het ook een drager van video of van visuals is.

[22:29] Vincent:

Is er een logische volgorde? Stel je voor je wilt een opbouw creëren, is er een soort van recept wat altijd werkt om opbouw te creëren in visuals?

[22:40] Noortje:

Wat ik wel vaak zie is dat, dat we heel vaak de eerste drie nummers bijvoorbeeld helemaal geen video gebruiken. Dat is best een veelvoorkomend “recept”. Ik zeg niet dat dat per se het beste is, alleen je ziet het gewoon vaak. Bijvoorbeeld bij de theatertour van Eefje de Visser in 2014 waar ik aan had gewerkt, deed ik de eerste drie nummers eigenlijk niks, en pas echt op een bepaalde kick van een refrein, daar liet ik een soort van inktvlek in een keer achter haar exploderen. Dus toen hadden mensen in een keer van: oh, er is iets nieuws, een nieuw element wordt dan geïntroduceerd in de show. Dus je kan met video wel echt een soort van verrassingseffect neerzetten. Maar zodra je iets verklapt is dat effect natuurlijk weg. Maar goed, ik kan me ook heel goed voorstellen dat je juist in een keer bam, heel groot met een soort van hyper animatie begint om mensen even zo brrr…

[23:44] Vincent:

Dat zie je vaak bij die arenashows.

[23:45] Noortje:

Precies, ja. Een soort van hele heftige Amerikaanse intro om vervolgens weer heel intiem te kunnen gaan. Ja.

[23:54] Melanie Esther:

Ik moet ook denken aan de show van Justin Bieber – hier komen heel veel voorbeelden op de website te staan. De show van Justin Bieber toen ik daar was in Ahoy ook inderdaad. Die had een soort van video gemaakt van zijn, ja, leven tot dan toe eigenlijk. En hoe die van kleine jongen die op de straat op YouTube videotjes maakte, of op Youtube kwam te staan daarmee, nu dan inderdaad die stadiontour doet. En daarmee word je eigenlijk echt heel persoonlijk meteen al betrokken door video. En dan staat hij daar opeens die, weet je wel? Die artiest. Dus ja, inderdaad, dat heeft natuurlijk, ja, je bepaald ook daarmee van, wanneer je video inzet, wat het gevoel is dat je al krijgt als publiek eigenlijk.

[24:35] Noortje:

Ja, exact, ja. Ja je moet, video is gewoon… Het is gewoon gelijk in je face en je merkt ook dat als je in een kamer bent en ergens staat een scherm met iets bewegends erop, mensen gaan er gewoon gelijk naar kijken. Dus je kan heel erg ook richting, kijkrichting bepalen van mensen als je een scherm aan de zijkant zet bijvoorbeeld. He, mensen gaan dan gelijk met hun hoofden daarheen. Dus je moet ook wel voorzichtig zijn met video. Als je een heel intiem ding neer wilt zetten en dat alle aandacht gericht moet zijn op de artiest, en je gaat in een keer volle bak met video blazen, dan kan de artiest daarin wegvallen. Dus je moet, ja, heel goed weten welke keuzes je… Ja, wat je teweegbrengt met de keuzes.

[25:22] Vincent:

Even een side note hierin ook. Ik was ook aan het lezen en luisteren naar interviews die jij had gedaan over Narcissus en Echo. Een virtual reality danservaring. En daarin zei je ook, “er was heel veel uitdaging rondom het “360-denken”. Denken in 360 graden. In virtual reality kun je achter je kijken in principe. Is dit dan ook een grote uitdaging daar, in dat soort dingen. Dat je dus de aandacht op een bepaalde plek wilt focussen? Heeft dat ermee te maken of is dit gewoon iets heel anders weer?

[25:55] Noortje:

Nou, in die zin, ja kijk, met virtual reality moet je ook echt bedenken wat er zich achter zich achter je afspeelt natuurlijk. En vaak is het, als je video gebruikt in een liveshow, ja, mensen denken natuurlijk al heel snel aan het platte scherm wat achter een persoon hangt, maar daar ben ik wel heel erg achter gekomen: dat moet je gewoon gelijk loslaten. Dat moet je loslaten. Niet bedenken als je video in gaat zetten: okee, dan komt het dus achter een scherm op, achter het podium te hangen.

En dat is denk ik ook een beetje gekomen omdat ik op een gegeven moment heel veel videomapping ben gaan doen. En voor de mensen die niet weten wat videomapping is: dat is eigenlijk projecteren op een 3D oppervlak, waarin je rekening houdt met de vorm van dat oppervlak.

[26:42] Vincent:

Is ook met Glow op gebouwen en allemaal dat soort dingen waar gebouwen eigenlijk tot leven komen.

[26:50] Noortje:

Exact, ja. Dus als je het object zelf als onderwerp gebruikt van je video en daarmee ook optische illusies creëert. Dus inderdaad, je ziet heel vaak op lichtfestivals dat een gebouw in elkaar stort ofzo. En dat is dan allemaal met videomapping gedaan. Doordat ik dat ben gaan doen, ben ik ook gaan proberen om het platte scherm te gaan benaderen als fysiek object. En dus ook steeds vaker gaan bedenken: ja, wil ik zo’n enorm tv-scherm achter die artiest neerzetten? En moet dat achter de artiest of kan het ook aan twee zijkanten bijvoorbeeld naast de artiest? En misschien kunnen ze wel verticaal? Of misschien kunnen het wel kubussen zijn? Dus in die zin ben ik wel steeds meer, ja, zegmaar zo gaan denken in plaats van wat in elk…

[27:41] Melanie Esther:

Ja, echt om je heen gaan kijken van: waar kan het plaatsvinden?

[27:46] Noortje:

Ja, ja precies. En het is op zich, tuurlijk is het heel logisch dat video zich afspeelt achter de artiest zelf, want dat is je kijkrichting natuurlijk. Maar het is wel interessant om je publiek te laten bewegen door middel van video ook. En dat kan ook zelfs – dat hoeft niet per se door alleen positionering van je schermen te zijn, maar ook door beweging. Misschien kan er wel, ja, kunnen er bewegende elementen van links naar rechts voorbijkomen.

[28:13] Vincent:

Dus eigenlijk bijna met stereo werken in video? Als het ware?

[28:16] Noortje:

Ja. Ja, zo zou je het kunnen zeggen, ja.

[28:20] Vincent:

Okee, ik ga even door naar: okee, ik ben een artiest, ik heb inderdaad besloten dat ik wel visuals wil. Wanneer kan ik jou gaan benaderen? Wat moet er al zijn? Moet het helemaal als er nog niks is? Wat… Op welk punt in het ontwerpen van je show moet ik aan die visuals gaan denken?

[28:40] Noortje:

Ik vraag de artiesten meestal zo snel mogelijk om met een setlist te komen, want een setlijst geeft al gelijk een soort spanningsboog weer. Dus dat geeft voor mij in ieder geval heel veel inspiratie om te kijken wat ik met video kan versterken aan die spanningsboog. Bij sommige processen weten we alleen de muziek en dan gaan we gezamenlijk kijken wat een mooie, ja, verdeling is van de nummers. Maar laten we even uitgaan van dat de nummers er al zijn en de setlist er al ligt. Dan is dat het moment wel dat ik in beeld kom. Ja, ik ga dan meestal gewoon de hele setlist luisteren en ik begin dan met associaties te schetsen. En ik ga natuurlijk ook eerst met ze in gesprek van: wat is het verhaal wat je wilt vertellen? En…

[29:29] Vincent:

Wat is hierin precies de volgorde? Ga jij eerst luisteren naar die setlist en ga jij dan met hen in gesprek? Of ga je eerst in gesprek en dan pas luisteren naar die setlist?

[29:37] Noortje:

Ik ga meestal heel kort met ze in gesprek van tevoren. Het is een kennismaking en een eerste grote globale, een globaal concept. Ja, meer een thematiek zegmaar. En ik leer ze kennen, dus wat hebben ze al gedaan? Voor wie staan ze? Dan ga ik even zelf gewoon naar de muziek luisteren zonder te weten wat de artiest precies heeft bedoeld met de nummers. Dus dan ga ik de setlist luisteren. En dan maak ik daar dus mijn eigen associaties op. Moodboards komen daarbij. En dan ga ik daarmee terug, en dan gaan we het erover hebben.

[30:12] Vincent:

Ja, even voordat we daar naartoe gaan, die setlist, het is al een paar keer voorbij gekomen in deze serie dat mensen graag een live-gespeelde setlist uit de repetitieruimte willen, met de overgangen enzo er al in, in plaats van gewoon een Spotify-afspeellijstje met de officiële versies. Is dat bij jou ook zo?

[30:32] Noortje:

Soms kan je visuals als drager inzetten en dan kan, video kan zelfs een overgang van zichzelf zijn. Dus ik vind het soms wel fijn om gewoon alle losse nummers eerst te luisteren, en dan samen naar overgangen… ja, samen overgangen verzinnen. Tenzij die al heel erg in muziek ingebakken zijn. Maar misschien past het supergoed om na één nummer te stoppen, de artiest gaat af, en we laten dan in een keer een soort van animatie zien. Wat dan weer een brug bouwt naar het volgende nummer.

[31:09] Vincent:

Dan heb ik nog een vraag. Jij zei net: in dat korte telefoongesprek wat jij hebt voordat jij die set gaat luisteren, dan is er al een soort thematiek. Moet ik dan gewoon denken aan: oh, ik wil iets met Egyptische goden, of: oh, ik wil iets met liefdesverdriet? Is dat thematiek? Is het die vaagheid? Of kun je een beeld schetsen van wat is die thematiek dan? Of wat zou dat kunnen zijn? Hoe vaag is dat of hoe concreet is dat al?

[31:35] Noortje:

Ja, het is redelijk breed. Meestal is het meer het concept van het album bijvoorbeeld. Vaak spelen artiesten een, een bepaald album, of hun nieuwste album. En dan wil ik wel graag weten van: hoe is dat album tot stand gebracht? Of waar gaat het ongeveer over? En ook een stukje identiteit van de artiest, dus: in welk genre zou die zichzelf schuiven? En ben je iemand die met de stroming mee gaat en een soort genre-footprint wil neerzetten, of ben je iemand die er tegenaan wil schoppen? Daar heb ik het dan meestal over.

[32:13] Vincent:

Je hebt eigenlijk een kort gesprek met de artiest over gewoon: wat is het verhaal van het album? Of waar gaat de show over gaan? In brede zin. Dan vraag je al om wat referenties van: wat vind je toffe visuals? Wat is gewoon, wat vind jij – wat past er bij jou als artiest, qua visuals een beetje. Dan ben ik nog wel benieuwd in dat stadium, kijk je in dat stadium ook al naar wat voor videoclips ze misschien ook al hebben gemaakt? Of probeer je dat dan nog te vermijden?

[32:42] Noortje:                                                         

Nou, goed, sommige artiesten komen al heel erg met een duidelijke beeldtaal, of beeldvisie. Zo had je bijvoorbeeld bij Phuture Noize, hij is een hardcore en hardstyle artiest, en ja, heel vaak in genres ga je ook al gelijk aan de soort van beeldcliché’s denken. Dus de – Bij hardstyle of hardcore is dat vaak de soort van glimmende 3D-achtige, shiney, in your face, een beetje duister en hard. En ja, van die schedels en koppen. Maar bijvoorbeeld Phuture Noize had expres – die schopt een beetje tegen dat genre, tegen die genrecliché’s aan. En ook al in beeldtaal. Dus hij was al samen gaan werken met een grafisch vormgever die al echt een, nou ja, supererge tegenreactie, tegenbeweging, had. En dan is het natuurlijk wel heel erg belangrijk als die al zo’n sterke visie heeft voor visuals, om, ja, je goed in te lezen wat dat dan precies is en waar dat vandaan komt. Maar andere artiesten hebben helemaal geen uitgesproken visueel idee, maar die zijn bijvoorbeeld wel geïnspireerd door een bepaalde kunstenaar ofzo. En dan vind ik het wel tof om daar misschien soms een knipoog naar te maken. Bijvoorbeeld, misschien heeft diegene in zen jeugd, is die heel vaak naar, weet ik veel, het van Gogh museum geweest. Of heeft ergens een hele beeldende connectie mee. Heeft vroeger op een boerderij gewoond, ik noem maar even wat. Dus ik probeer wel altijd naar iets visueels te zoeken wat een soort persoonlijke link heeft, danwel met de persoon zelf, danwel met de muziek.

[34:23] Vincent:

En dan zei je net, je had het net al een beetje over: dan maak je een moodboard, gewoon een soort eigen eerste visie van wat het zou kunnen worden, is dat, zeg ik het dan goed?

[34:33] Noortje:

Ja, exact, ja. Dus ik ga de hele muziek luisteren, en ja, ik begin eigenlijk wel altijd eerst met schrijven. Dus een beetje, heel associatief schrijven. Ik denk dat dat ook wel, naast het letterlijk maken van beeld, is associëren misschien wel mijn tweede grootste rol, of misschien zelfs mijn eerste grootste rol. Is associëren. Dus, wat voor kleuren komen er bij me op? Wat voor texturen? Wat voor gevoel? Wat voor een woorden? En dat ga ik eerst allemaal typen, uittypen, en dan ga ik eerst een soort van algemene stijl moodboard maken, en dan per nummer heel erg kijken van, ja, wat daarbij zou passen. Maar eerst, ja, meestal bespreken we eerst die algehele mood, dus een soort van beeldtaal, kijken of dat klopt, en dan gaan we dus per nummer kijken wat mooi zou zijn en dus ook al gelijk die spanningsboog bepalen. Dus hoe kan beeld worden ingezet, ja, voor die spanningsboog?

[35:40] Vincent:

Brainstorm je ook vaak samen? Of is het echt altijd: de artiest levert wat aan en jij gaat brainstormen en dan ga je weer kijken: klopt het? Kun je daar wat over vertellen?

[35:49] Noortje:

Ik denk dat we wel heel erg praten over de muziek en elkaars associaties heel erg gaan delen. En ik denk dat we vooral heel erg in sferen praten. En wat voor reactie moet het teweegbrengen bij het publiek he? Dus moet het een beetje wringen? Schuren? Is het akelig? Of wil je juist iets heel contrasterends neerzetten? En ik vind het sowieso zelf fijn als beeldmaker om ook heel erg in beeld te praten. Dus ik heb, ja, ik laat je bijvoorbeeld boeken zien, of, ja, ik neem meestal wel altijd gewoon een hele hoop plaatjes of beelden mee, want dat prikkelt de artiest zelf ook wel weer. Dus het is wel echt een soort van ping pong, waarin de artiest mij gewoon heel veel audioassociaties geeft, of audio-input, daar maak ik dan weer associaties van in woord en beeld, dat komt weer terug, en dat geeft de artiest meestal ook weer ideeën om, ja, verder op in te haken en te brainstormen.

[36:53] Vincent:

En, en wat daarna? Wat is de volgende stap in jouw proces?

[36:59] Noortje:

Nou, de volgende stap, meestal maak ik een deckje aan, bijvoorbeeld in keynote, heel simpel, met stilstaande plaatjes. En daarna een soort moving storyboard, waarin je eigenlijk de hele spanningsboog van de show ziet. Dat wordt dan goedgekeurd door de artiest, en dan ga ik echt aan de slag met het creëren, het maken ervan. Nou ja, en dat – soms is dat het maken van collages die ik ga animeren, maar de andere keer is dat – ga ik met de artiest een studio in, of gaan we iets filmen bijvoorbeeld. Dus dan gaat echt het maakproces in. Nou ja, dat kan soms twee weken, tot maanden duren. Een beetje afhankelijk van de productie.

[37:44] Vincent:

Nu heb ik een hele, misschien een hele domme vraag, maar soms dan zie ik visuals en dan snap ik echt helemaal niet wat het met de muziek te maken heeft. Of weet je? Soms is het heel abstract, en dan denk ik van: ja, ik snap het niet. Zegmaar. Of dat gevoel krijg ik erbij. Is dat erg? Of… Gebeurt dat vaak? Heb jij die ervaring weleens? Hoe sta jij daarin?

[38:07] Noortje:

Nou ja, kijk, als je heel abstract gaat werken met visuals – je kan muziek gewoon op heel veel manieren interpreteren denk ik en misschien is dat als je enkel het beeld ziet, dat je het ook niet snapt maar dat het meer gaat over een bepaald gevoel. Dus het is niet iets wat je met je hoofd doet, maar meer met je, ja, fysieke – ja, misschien kan het iets fysieks of iets emotioneels teweegbrengen en dat, als je het in eerste instantie ziet, bijvoorbeeld een paar op en neer flikkerende lijntjes, ja, dan zou ik het ook niet snappen. Maar misschien als je in zo’n livemoment staat en je ziet iets op en neer trillen in je oog en je hoort een snerpend geluid, dan kan dat, ja, echt wel iets doen met je… met je emotie of met je gevoel. Dus beeld hoeft denk ik niet alleen maar te werken in je hoofd, maar ook gewoon als een soort van sensorische beleving.

[39:06] Melanie Esther:

Daarom is het vaak natuurlijk ook niet letterlijk, maar meer inderdaad figuratief of metaforisch.

[39:12] Noortje:

Ja, ja, dus figuratief of metaforisch heeft dan wel weer heel erg invloed op het verhaal wat je vertelt, dus dat is denk ik ook wat meer iets wat zich in je hoofd afspeelt. Maar ik denk dat het ook een benadering kan zijn – bijvoorbeeld als je een kleurvlak van heel wijd naar heel smal maakt, bijvoorbeeld, dan kan je als kijker misschien ook het gevoel hebben dat je, ja, bijvoorbeeld verdrukt wordt ofzo. Dus ik denk dat dat ook weer een soort twee manieren zijn om video in te zetten. Is dat om je hoofd te laten nadenken over de muziek, of is dat om je lichaam iets te laten voelen?

[39:50] Vincent:

Maak je je er zorgen om – of, ben je ermee bezig tijdens het proces of mensen het zullen snappen?

[39:57] Noortje:

Goede vraag. Nou ja, niet zozeer of ze de visuals zullen snappen, maar meer: komt de totaalbeleving over en dragen daar mijn visuals aan bij?

[40:15] Vincent:

Hoe weet je dat?

[40:16] Noortje:

Ja, dat klinkt misschien heel vaag, maar ik denk dat je het wel voelt. Ik bedoel, ik denk dat iedereen wel kan beamen dat als die in een zaal staat en je voelt in een keer een soort van impact doordat alles wat om je heen gebeurt, ik denk dat je daar op zich wel je vinger op kan leggen van “wow”, ja, zegmaar, een “wow-ervaring”, of een – of je voelt je heel verdrietig. En ik denk, als je dat voelt, dan zit je goed. Zou ik zeggen.

[40:42] Vincent:

Maar werk je bijvoorbeeld ook met try-outs dan? Of vertrouw je echt je eigen gevoel?

[40:48] Noortje:

Zeker. Nee, zeker met try-outs. Soms zelfs met visualisaties. We hebben ook weleens gedaan dat we een, zo goed mogelijke, set up maken met een beamer ergens op een muur tijdens een repetitie, om daar al een beetje een gevoel te kunnen krijgen met of het werkt. En zeker, in try-outs kunnen ook dingen helemaal veranderen dus – soms zelfs hele beelden helemaal geschrapt worden nog op het laatste moment. Ja, want zoals ik al zeg, het is best moeilijk om iets te ontwerpen met de kennis, of nee – het is best moeilijk om iets te ontwerpen met in je achterhoofd dat jij maar een klein onderdeeltje bent van die hele show. Dus het gaat ook best wel veel over ruimte overlaten voor al die andere onderdelen. Want je bent niet de enige die de show maakt. Je doet het echt samen met het licht en de muziek, maar ook de ruimtelijkheid, de mensen om je heen, hoe bewegen mensen? De fysieke ervaring van mensen, nou ja, noem het maar op. Ik ben altijd maar een heel klein onderdeel eigenlijk van de show.

[41:50] Melanie Esther:

Ja, dat is ook wat altijd terugkomt, in elke aflevering, van: alles heeft met elkaar te maken. Een beweging net op de juiste kick kan al een bepaald gevoel geven en als het licht dan ook aangaat, nou ja, bijvoorbeeld visuals daarbij inspelen, ja, dan vertel je het verhaal met zijn allen natuurlijk.

[42:10] Vincent:

Nu hebben we heel veel al besproken over het verzinnen, en wanneer is het van toepassing? En wat kun je ermee? Nu kom je een beetje bij het maakproces, maar voor we daar induiken, voor alle artiesten die het zich nu afvragen: kun je iets met visuals doen met weinig budget? Kan dit? Is dit mogelijk?

[42:28] Melanie Esther:

Zeg “ja”. [Iedereen lacht]

[42:35] Noortje:

Ja, dat budget, is natuurlijk relatief he? Wat je kan doen. Maar, ja, tuurlijk. We hebben twee jaar geleden met Pitou, die had een concept dat heette “Lost Lines”

Pitou is een Nederlandse singer-songwriter, schrijft hele mooie kleine liedjes, heel erg tekstueel, poëtisch. En zij heeft twee of drie jaar geleden denk ik alweer, een concept bedacht waarin zij verloren teksten van andere Nederlandse schrijvers en ook songwriters verzamelde, dus die nooit de boeken of de liedjes hebben gehaald, en daar heeft zij een improvisatieconcept op bedacht. Maar daar hebben we ook met heel weinig middelen, namelijk, ja, alleen maar twee gewoon huis tuin en keuken-beamers en teksten, we hadden niet eens een scherm of niks, en ook geen licht. Maar we hebben gewoon met twee simpele beamers over de muzikanten zelf heen geprojecteerd en al die teksten, handgeschreven teksten, voorbij laten komen. Nou, dat gaf al best wel een intieme sfeer en dat hoeft helemaal niet veel te kosten. Je hoeft niet gelijk zessentwintig ledschermen, 8K, en daar twee maanden voor 3D renders maken. Het kan ook heel simpel.

[44:00] Vincent:

En is het dan wel, stel je voor je staat in een cafétje, zou je dan wel een scherm meenemen of zeg je: probeer maar eens iets op die muur te beamen? Of op jezelf? Of dat soort…

[44:10] Noortje:

Ja, nou ja, dat is dan weer eerst een vraag van tevoren van, welk verhaal wil je vertellen en hoe wil je het medium inzetten? Kijk, visuals kunnen ook zijn: jongens, ik heb een videootje gemaakt, iedereen krijgt bij binnenkomst een link, ik noem maar wat, en die moeten ze aanzetten, en voor hun neus houden. Ik noem maar iets geks. Weet je? Zo kan je video ook inzetten. Het hoeft niet per se heel de tijd dat scherm te zijn. Ik vind, ja, ik vind het platte scherm soms ook gewoon irritant in de weg zitten. Want als er niks op geprojecteerd is dan moet je nog steeds bedenken: okee, dan hangt er dus een wit, groot, ding in je ruimte. Maar goed, je kan ook juist toffe dingen doen met het witte scherm door het letterlijk als wit vlak te gebruiken he? En dus, om misschien zelfs een vierkant expres te projecteren en die kleiner en groter te laten maken bijvoorbeeld.

[45:04] Vincent:

Dan wordt het echt mapping weer bijna?

[45:06] Noortje:

Ja, precies. Ja, dan wordt het bijna mapping, dan benader je gewoon dat rechthoekige scherm als object, als decorstuk. He? Misschien kan je er zelfs wel in gaan staan, in de projectie, en dan word je een soort levend schilderij. Of je gaat – je zet het in als silhouetten bijvoorbeeld. Ja, dus ik denk dat het altijd goed is om eerst heel goed naar de ruimte te kijken en dan: wat kan, hoe kan video daar, ja, een toevoeging aan zijn? Ook op die ruimte, dus niet alleen de muziek.

[45:40] Melanie Esther:

En bijvoorbeeld in het geval van een Popronde-act, die staat elke avond in een andere zaal, zou je dan ook echt zeggen van: ga – do your research, check hoe dat – of zaal, winkel, café, bibliotheek, zou je dan ook zeggen van, weet je wel: kijk echt, als video echt een – als visuals echt een onderdeel zijn van je show, ga dan ook kijken van, hey, waar sta ik vanavond en hoe – kan dat effect hebben of kan je ook wel een soort van algemene setup hebben die je altijd kan toepassen?

[46:09] Noortje:

Nou ja, dat is wel leuk, ik ben toevallig nu aan een productie bezig waarin we gaan proberen om een modulair – modulaire show te maken, dus die in principe op elke plek gespeeld kan worden. En daarin hebben we drie verrijdbare schermen gemaakt. En als we een keer in een hele kleine zaal staan bijvoorbeeld, dan nemen we maar één verrijdbaar scherm mee, en staan we in wat groter, dan nemen we ze alle drie mee. Dus als je van tevoren al weet: ik ga op heel veel verschillende plekken staan, van enorme concertzalen tot kleine cafés, kan je daar al natuurlijk van tevoren iets mee bedenken. Maar in het geval van zo’n Popronde, en visuals zijn heel belangrijk voor je, ja, dan moet je dus goed kijken hoe kan ik dan dat traditionele scherm bijvoorbeeld zo goed mogelijk inzetten op verschillende plekken?

[47:00] Vincent:

Als je het over verrijdbare schermen hebt, heb je het dan over schermen waar je op beamt, of zijn dat gewoon echt tv’s?

[47:05] Noortje:

Nou, in dit geval zijn we echt schermen – projectieschermen aan het maken die op een soort van karren staan met een projector aan de achterkant.

[47:13] Melanie Esther:

Sick.

[47:17] Vincent:

Wow.

[47:14] Noortje:

En die gaan we helemaal, ja, het is een soort verrijdbaar décor.

[47:22] Vincent:

Zou je ook als artiest wel met letterlijk een tv-scherm of een computerscherm kunnen gebruiken of is er een bepaalde reden waarom je dat nooit zou doen op een podium?

[47:32] Noortje:

Nee, uiteraard. Nee, dat is het hele leuke en ook het hele moeilijke van video, het heeft… Kijk, je telefoonscherm is een drager, je computerscherm is een drager, projectie is een drager. Dat is ook onderdeel van video he? Dus: wat draagt het? Dus nee, ik denk, alles kan. En dat maakt het ook wel heel moeilijk he? Juist door zoveel mogelijkheden, om jezelf toch een soort kaders te geven. Dus: wat is je drager? Kijk, in dat geval wat ik daar net vertelde, zijn het dus drie verrijdbare schermen. Maar misschien verzint iemand wel dat het tachtig telefoontjes moeten zijn. Of, ja, zessentwintig laptopschermen.

[48:20] Melanie Esther:

Ja, supercool.

[48:21] Vincent:

Iets waar we het nog niet echt over hebben gehad. Wat, jij stuurde ons ook een voorbeeld van Stromae zijn show. Dat was in het nummer – ik heb het hier opgeschreven – Quand c’est. Ik hoop dat ik het zo een beetje goed uitspreek. Dat gaat over “Cancer”, de kanker die zijn vader en moeder alletwee heeft getroffen. En daarin is er echt ook een animatie op dat scherm, waar, hij is eigenlijk onderdeel van die animatie. Maar hij staat op het podium. Dus je ziet zijn silhouet als een animatie interacten eigenlijk met de animatie achter hem op het scherm.

En zijn bandleden die die doen mee eigenlijk. Dus het is eigenlijk bijna een soort zwart wit silhouet-spel. Maar dan “augmented” eigenlijk. Dus je hebt het gedeeltelijk op het scherm, gedeeltelijk staat hij daarvoor. En hij speelt daar met die animatie. En dat is óf heel goed ingestudeerd, of iemand is dat live, aan het zorgen dat dat in-sync loopt. Zegmaar, dat weet ik niet. Is er altijd iemand die de visuals live aanstuurt? Kan dat ook van tevoren geprogrammeerd zijn helemaal? Ja, kun je daar wat over vertellen van, hoe dat zit?

[49:28] Noortje:

Ja. Nou je hebt – je hebt eigenlijk drie verschillende soorten shows. Dat zijn: of club VJ-shows. Dan weet je dus én niet wat voor muziek er gedraaid gaat worden, dan neem je gewoon een setje visuals mee en dan ga je dus eigenlijk improviseren op het moment. Dus dan moet er een VJ zijn. Als je het ten minste op een goede manier wilt doen. Je kan natuurlijk ook autopilot aanzetten, maar dan heeft het niks meer met de muziek te maken.

[49:57] Vincent:

En een setje visuals, dat moet ik zien als een soort visuele samples eigenlijk?

[50:01] Noortje:

Ja, inderdaad. Dus wat een DJ doet met muziek, dus die, ja, neemt heel veel tracks mee. Zo neemt een VJ een library mee met allemaal verschillende visuals, maar die zijn ook nog eens lagen die je in elkaar kan mixen. Dus het zijn niet filmpjes die je aanzet, maar ik gebruik een programma, dat heet “Resolume”, en dat is een video-mix programma waarin je echt lagen door elkaar heen kan mixen. En dan heb je dus echt een VJ nodig. Ja, ik kom dan met een midi-controller en ja, ik ga dus echt een soort van muziek maken, maar dan met beeld.

En dan heb je de shows die van tevoren wel verzonnen zijn, maar live afgespeeld moeten worden. En dat kan bijvoorbeeld doordat – nou, als het bijvoorbeeld hele akoestische muziek is die zonder clicktrack gespeeld moet worden, dus bijvoorbeeld bij klassieke concerten, kijk, daar spelen ze niet met een clicktrack, daar heb je een dirigent, en dan weet je wel wat voor muziek er gaat komen, maar dan werk je met cues bijvoorbeeld. Maar daarin kan ik nog wel bijvoorbeeld de snelheid aanpassen, of, nou, noem het maar op. Of misschien een klein beetje het licht of de kleur nog aanpassen, of, nou ja, misschien dat de dirigent iets inzet en ik snel moet kunnen reageren.

En dan heb je nog timecode-shows. En dat zijn shows die je gewoon vanaf het begin af aan, aan moet klikken en die loopt dan eigenlijk mee met de band. En dan is het gewoon fingers crossed dat het allemaal werkt. [Iedereen lacht]

[51:29] Vincent:

Werkt. Ja, eigenlijk als… als eigenlijk, je hebt de backingtrack, daar zijn heel veel artiesten die popmuziek maken wel gewend om inmiddels mee te spelen, met een clicktrack, en dan is dit eigenlijk gewoon een extra toevoeging aan diezelfde – die loopt op diezelfde clicktrack mee?

[51:43] Noortje:

Precies, ja. Timecode is eigenlijk een soort audiofile die je uitstuurt, wat een soort hele hoge vervelende toon is, maar die loopt dan mee met de hele show. Dus bijvoorbeeld Tiësto, of heel veel EDM-Dj’s die hebben zo’n show. Die wordt dan naar de laptop van de VJ of van de videokunstenaar gestuurd, en die zorgt ervoor dat het precies sync loopt met alle tracks.

[52:09] Melanie Esther:

Sick.

[52:09] Vincent:

En die toon die leest die laptop dan af? Wow.

[52:11] Noortje:

Ja, precies. Ja, het is het echt, het is een soort format het heet “Timecode” of “SMPTE” noemen ze het ook wel.

[52:16] Vincent:

En dat kun je ook integreren in Ableton volgens mij toch? Timecode? Was dat een ding?

[52:22] Noortje:

Ja. Zeker, ja. Ja, dus met Ableton kan je de tijdcode wegsturen en dat kan dan bijvoorbeeld mijn programma “Resolume” weer uitlezen en die weet dan precies van, “oh ja, op dertig minuten en zes seconden moet ik deze clip afspelen. Dus dat kan bijvoorbeeld heel handig zijn als je tussendoor bijvoorbeeld een clip wilt laten zien waarin je mond of lip-sync hebt. Dus bijvoorbeeld dat je een robotpoppetje jouw tekst ziet zingen op het scherm, ja, dat kan je niet handmatig doen, dus dat moet met timecode gedaan worden.

[52:58] Vincent:

Wow. Dat is een hele andere podcast, klinkt heel ingewikkeld.

[53:01] Noortje:

Het is heel technisch.

[53:03] Vincent:

Zelfs als je weet wat Ableton is en hoe het werkt. Ik denk dat, voornamelijk nog wil focussen op hoe je over visuals na zou kunnen denken als artiest, en iets minder op hoe het echt technisch, want ik denk dat dat – dat we heel lang bezig zijn als we dat echt heel duidelijk willen hebben. Zeker ook als je het niet voor je ziet. Met visuals, in de podcast. [Iedereen lacht]

Om het toch wel even aan te halen. Dat, je hebt je visuals bedacht, je hebt een concept, je hebt een soort, een tijdlijn met wat je ongeveer gaat doen met die spanningsboog in beelden. Wat zijn even globaal, belangrijke dingen die artiesten moeten weten als – als ze zo’n maakproces in zouden gaan? Okee, het duurt dus – het kan echt maanden duren om te maken. Heb jij bepaalde dingen, of een paar belangrijke dingen waarvan je denkt: dit is wel belangrijk om effe te weten als je als artiest hiermee gaat werken.

[53:55] Noortje:

Ja, wat sowieso belangrijk is om te weten, ik zeg altijd, video is best een langzaam medium. Kijk, iets zingen, of een tekst, daar heb je gewoon alleen maar je eigen lichaam voor nodig, maar video is afhankelijk van techniek en techniek is langzaam. Met theater kom ik het best wel vaak tegen dat we “op de vloer” gaan monteren bijvoorbeeld. En dan komt er in een keer een idee van de regisseur. Van, “ja, is het niet tof als we dit doen?” Alleen, iedereen kan mee, de acteurs kunnen mee en de muzikanten kunnen mee, maar ik niet. Want ik moet van tevoren een animatie maken, dat moet uitgerendert worden, dat moet weer op een media-afspeler terechtkomen, en dan pas kan je iets zien.

Dus ik denk, als je visuals wilt hebben in je show, moet je weten dat, de allerbelangrijkste fase is het maken van een concept. Dus het associëren en heel erg werken met placeholders bijvoorbeeld. Dus met stilstaande plaatjes. En dat je eigenlijk pas echt kunt zien hoe het wordt op het moment dat je in de locatie staat. Dus daarom is het extra belangrijk om heel veel aandacht te besteden aan het concept. Ik denk dat dat het belangrijkste is om te weten als artiest. Dat is echt, ja, dat is het aller aller allerbelangrijkste.

[55:16] Vincent:

Hoe lang van tevoren zou je zeggen tegen een artiest van, als je met een visual artist of een VJ als mij gaat werken, hoe lang voordat de eerste show is zou je me dan wel minimaal moeten benaderen?

[55:28] Noortje:

Nou, dat is een beetje afhankelijk van de grootte van je show natuurlijk he? Als je flink wilt uitpakken met visuals en je eigen schermen en het ook wilt integreren in decor et cetera, zou ik zeggen: minimaal drie maanden.

[55:43] Vincent:

Dat valt nog mee. Dat vind ik nog meevallen.

[55:46] Noortje:

Minimaal he?

[55:49] Vincent:

Ja. Dus neem voor de veiligheid, als je een half jaartje van tevoren bent dan relaxter leven zegmaar?

[55:55] Noortje:

Precies, ja. [Iedereen lacht] Ja, en daarom, kijk, als je – ja, ik vind het dus het beste als je een “gesammt-show” neer kan zetten. Dus het is – ja, voor mij is het echt een “pre” als je je hele team van tevoren al bij elkaar kan hebben. Dus dat iedereen elkaar ook kan beïnvloeden. Dus, he? Een visueel idee heeft weer invloed op het licht, en het licht weer op de sound. En, weet je, dan, net als wat je bij Stromae zag, wordt het één. Kijk, die VJ of de beeldmaker, die heeft niet pas helemaal op het laatste moment die video’s gemaakt, want ze hebben een hele choreografie daar omheen bedacht weet je? Dus dat moet tegelijkertijd tot stand zijn gekomen. Of er heeft al een artdirector gekeken naar het geheel. Maar zulke toffe concepten en ideeën kunnen alleen maar tot stand komen als je met alle elementjes samen naar iets toe bouwt.

[56:51] Vincent:

En dat bedoel jij met dat “gesammt”?

[56:53] Noortje:

Ja.

[56:55] Melanie Esther:

Denk veel na en begin op tijd.

[56:58] Noortje:

Ja, ja.

[56:59] Vincent:

Ja, en werk als een team dus. Dus echt niet eilandjes, maar allemaal echt elkaar beïnvloeden en op elkaar inspelen dan.

[57:08] Noortje:

Zeker weten, ja. En associëren, voor jezelf, is denk ik fijn. Om gewoon op papier dingen te zetten wat het moet oproepen en – dus al die elementen: denk na over de drager van je video. Maar ook over: moet het een fysieke reactie teweegbrengen of iets in je hoofd afspelen? Gaan we illustreren of een context maken? En dat hoef je niet allemaal zelf te doen als artiest, want dat doe ik met de artiest samen, maar het al wel goed denk ik, als je deze podcast nu luistert, om daar misschien alvast een beetje over na te denken.

[57:45] Vincent:

Je hebt het al een paar keer gehad over associaties en over associëren. En ik zie jou voor mij met een schriftje en een koptelefoon op aan een bureautje en dan gewoon: schrijven, schrijven, schrijven. Misschien ook zelfs schetsen, dat weet ik niet, of je ook echt… Heb jij misschien een oefening voor artiesten die je kunt beschrijven als zij hierover gaan nadenken? Of misschien jouw proces gewoon kan de oefening zijn. Van, ga zitten, doe dit en doe dit, en dan ben je al een hele stap verder. Heb je zoiets voor artiesten wat je zou kunnen omschrijven, bij dat associëren?

[58:16] Noortje:

Als je je setlijst een beetje af hebt en je hebt het in een soort volgorde gezet, even een moment voor jezelf nemen en gewoon gaan luisteren met een stuk papier. En dan proberen om dat helemaal visueel voor je te gaan zien. En je kan ook bijvoorbeeld even op pauze drukken om iets uit te schrijven, maar – en dat kan kort in woorden. Maar wel beeldende woorden. Dus bijvoorbeeld: donker, hard, koud, intiem, klein. Ja, misschien zie je wel kleuren voor je. Rood, noem het maar op. En dan, als je klaar bent met je hele setlijst, misschien kijken of er een soort van over all thema aan te hangen is. Of dat eigenlijk alle nummers heel individueel zijn. Dus dan heb je al een beetje een visueel beeld over je eigen muziek.

Maar je kan ook zoiets doen zoals bruggetjes bouwen tussen het een en het andere nummer en kijken of je dat puur visueel bijvoorbeeld zou kunnen oplossen. Dus hoe ga je van een hele donkere setting naar heel blij en vrolijk gebeuren? En hoe kun je dat bijvoorbeeld enkel door een boog in beeld te maken, doen. Dus iedereen is natuurlijk heel erg gewend om in audio te denken, maar dat is misschien wel een grappige oefening, als muzikant zijnde, om dat eens helemaal in beeld te doen. Maar dat is een beetje hoe ik zou werken.

[59:46] Vincent:

Als jij zo’n bruggetje schrijft tussen twee nummers, wat voor woorden kunnen dan allemaal voorbijkomen? Of hoe moet ik dat – kun je een klein tipje van de sluier geven van: wat voor woorden moet ik aan denken?

[01:00:00] Noortje:

Ja, ik noem het vaak “metamorfoses”. Zo kijk ik ook altijd in een show. Schrijf ik dus niet alleen maar associaties op maar ook metamorfoses. Dus: wat is er vanaf het begin één veranderd in het eind? Maar dat kan je natuurlijk ook tussen nummers in doen? Dus wat zijn de metamorfoses of progressies?

[01:00:21] Melanie Esther:

Een beetje de reis die je doormaakt als – met je muziek – als publiek misschien ook?

[01:00:25] Noortje:

Ja, precies. Dus je kan een progressie hebben binnen je nummers. He? Dus bijvoorbeeld van blauw naar rood, om maar even iets heel simpels te noemen. Maar je kan ook een progressie maken in je hele tijdlijn. Dus eerst – bijvoorbeeld een progressie kan zijn: van geen video naar abstracte beelden naar heel erg figuratief. En een progressie van het ene nummer naar het andere nummer kan ook zoiets beschrijven. Dus bijvoorbeeld een beweging. Maar ja, iets wat een beweging heeft in woord of in associatie. Dus, van links naar rechts, van koud naar warm, van, is het een hard-cut of is het een face? Of is het… ja, met dat soort beschrijvende dingen kan je het oplossen.

[01:01:14] Vincent:

Voordat we richting het einde gaan van dit gesprek, er zijn al superveel dingen voorbijgekomen. Zijn er, wat jou betreft, nog dingen die heel belangrijk zijn om te benoemen in het gesprek nu?

[01:01:25] Noortje:

Zegmaar de traditionele gedachte van visuals is: je projecteert iets achter je op het scherm. Ik denk dat dat nog steeds heel veel artiesten doen. Dus: wat kan ik achter me op het scherm projecteren? Maar probeer dat in je eerste stap al even los te laten. Van okee, je hebt geen scherm, maar je hebt visuals als “abstract iets”. Ga eerst maar eens kijken hoe je dat abstracte iets visueel krijgt. Dus wat voor drager ga je gebruiken voor die visuals en niet al gelijk uitgaan van: scherm op de achterkant. En uiteindelijk kom misschien erachter dat dat scherm praktisch moet, vanwege bijvoorbeeld budget, of omdat je in Popronde, of in kleine cafétjes staat bijvoorbeeld, maar ben steeds bewust dat dat niet, ja, neem het niet voor lief. Dat vierkante scherm is ook een object en dat moet ook een keuze zijn en niet een vanzelfsprekendheid.

[01:02:24] Melanie Esther:

Mooi.

[01:02:25] Vincent:

Nice, ja. Okee, dan komen we bij mijn alien-vraag aan. En die gaat niet zozeer per se over visuals, maar meer over waar we het nou eigenlijk in het algemeen over hebben. En die gaat als volgt: stel je voor er land een alien op aarde en die weet helemaal niks van wie wij zijn, van onze cultuur, van hoe we met elkaar omgaan, en jij krijgt de kans om die alien kennis met ons te laten maken. En dat doe je door die alien mee te nemen naar een concert. Dan ben ik heel benieuwd, hoe je die alien uit zou leggen wat een concert eigenlijk is?

[01:03:04] Noortje:

Ja, leuke vraag. Nou, ik zou hem sowieso niks uitleggen. Ik zou hem denk ik eerst blinddoeken en dan in de menigte neerzetten. En dan zou ik hem eerst willen vragen of die, ja, ik zou een soort van “awakening of the five senses-oefening” met hem gaan doen. Dus hem te vragen, als ie dan in ieder geval dezelfde zintuigen heeft als wij, maar: om eerst te ruiken wat ie ruikt, dan te voelen, de temperatuur te voelen, dan gaat de muziek beginnen, dat lijkt me al best impactvol voor die alien. En dan zou ik hem heel langzaam zen kapje afdoen, om te zien, ja, om zen reactie te zien. Ik zou dat sowieso ook zo wel bij een liveshow willen doen. Mensen eerst, gewoon de zintuigen opbouwen.

[01:04:05] Vincent:

Beginnen met een blinddoek?

[01:04:06] Noortje:

Precies, beginnen met een blinddoek en dan heel langzaam eigenlijk al die zintuigen bij elkaar laten komen. Dat zou ik in ieder geval met de alien doen. En dan zou ik hem misschien later uitleggen dat wij gekke mensen dit doen omdat we het fijn vinden om geteleporteerd te worden door middel van kunst en muziek, naar andere werelden. He? Dus dat wij ook graag zouden willen beleven wat hij op die andere planeet meemaakt. Maar, wij hebben daar nog geen UFO voor, dus wij gebruiken liveshows.

[01:04:40] Melanie Esther:

We willen zelf een beetje die alien worden.

[01:04:45] Noortje:

Precies. We willen gekke werelden ontdekken en maken met zijn allen en dat is volgens mij wat wij doen als artiesten en kunstenaars.

[01:04:53] Vincent:

Dus die liveshow is onze UFO, onze manier om te reizen naar andere werelden.

[01:04:57] Noortje:

Exact. Escape van de planeet aarde, of in ieder geval de kleine bubbel waar jij je in begeeft.

[01:05:05] Vincent:

Tot slot, na deze wilde reis, voor ons nog wilder dan voor de luisteraars thuis, heb jij nog laatste inspiraties, bepaalde shows die mensen echt moeten checken? Of misschien visuele shows die niet eens concerten zijn?

[01:05:21] Noortje:

Ja, dat is misschien ook wel goed voor artiesten: ik kijk eigenlijk expres bijna niet zo veel concerten waar visuals gebruikt worden. Maar ik ga juist op zoek naar andere disciplines of vormen zoals theater of gewoon architectuur bijvoorbeeld. Om daar mijn inspiratie uit vandaan te halen. En gewoon niet proberen voort te borduren op dingen die er al zijn, maar juist andere visuele inspiratiebronnen aanhalen. En verder het werk van Es Devlin, ja.

[01:06:02] Vincent:

Yes. Dan wil ik jou heel erg bedanken voor al jouw wijsheid, voor dit avontuur, dit gesprek. Ik heb superveel geleerd, ik hoop de luisteraars thuis ook.

[01:06:13] Melanie Esther:

Ja, echt supererg bedankt, heel inspirerend.

[01:06:16] Noortje:

Ja, dank jullie wel voor de vragen en het interessante gesprek. Dankjewel voor de uitnodiging.

[01:06:22] Vincent:

Dankjewel.

[01:06:23] OUTRO TUNE

Leuk dat je luisterde naar The Live Coaches. Ik ben Vincent de Raad en ik ben Melanie Esther, en in deze aflevering gingen we in gesprek met Noralie over visuals.

Volg ons op Instagram via @thelivecoaches om op de hoogte te blijven van nieuwe afleveringen, foto’s en video’s van alle voorbeelden die voorbij zijn gekomen en meer. Alle informatie over onze coachings vind je op onze website: www.thelivecoaches.nl.

Heel erg bedankt voor het luisteren en tot slot, heb je wat geleerd? Ben je geïnspireerd? Vond je dit een toffe podcast? Deel deze aflevering dan met je vrienden, dan maken we samen van elk optreden een ervaring.